Wat betekent 'met de Franse slag'?
De uitdrukking ‘met de Franse slag’ wordt in het Nederlands gebruikt om aan te geven dat iemand iets slordig of zonder veel zorg doet. Het kan slaan op klusjes die half worden uitgevoerd, taken die snel afgeraffeld zijn of situaties waarin men zich niet aan de regels of gebruiken houdt.
Als je bijvoorbeeld zegt dat iemand ‘de afwas met de Franse slag doet’, dan bedoel je dat de afwas snel en niet grondig wordt gedaan. De borden zijn misschien nog een beetje vettig of de glazen zijn niet goed uitgespoeld.
De herkomst van de uitdrukking
De oorsprong van deze uitdrukking ligt vermoedelijk in de tijd dat Nederlanders in contact kwamen met de Franse cultuur, bijvoorbeeld tijdens de Franse bezetting in de Napoleontische tijd. De Franse manieren werden door sommige Nederlanders als anders of losser ervaren, en daardoor mogelijk ook als minder zorgvuldig. Zo ontstond waarschijnlijk de associatie met ‘met de Franse slag’ als iets dat haastig of onnauwkeurig gebeurt.
Een andere theorie is dat de uitdrukking uit de militaire wereld komt. Franse soldaten zouden hun wapenuitrusting en exercities minder streng en precies uitvoeren dan in andere landen. Deze manier van werken werd mogelijk als 'frivool' of ‘slordig’ opgevat, en dat beeld bleef hangen in de herinnering van mensen. Hoe waar deze theorieën zijn, blijft echter speculatief, want in historische documenten is geen eenduidige oorsprong te vinden.
Waarom gebruiken we dit gezegde nog steeds?
Hoewel het tegenwoordig niet meer zoveel met Frankrijk zelf te maken heeft, blijft de uitdrukking ‘met de Franse slag’ in onze taal bestaan omdat het zo’n krachtig beeld oproept. De uitdrukking is beeldend, snel te begrijpen en past in veel situaties. Daardoor blijft ‘met de Franse slag’ ook in modern taalgebruik actueel.
De uitdrukking fungeert ook als een soort culturele spiegel: we gebruiken het om iemand (of onszelf) te beschuldigen van nonchalance of gemakzucht. Het is vaak minder hard bedoeld dan het klinkt, en heeft soms zelfs iets humoristisch. Toch kan het ook kritisch zijn, afhankelijk van de context waarin je het zegt.
Vergelijkbare Nederlandse uitdrukkingen
Er bestaan meer uitdrukkingen in het Nederlands om slordigheid of haastig werk aan te duiden. Een veelgebruikte is ‘met de pet naar gooien’, wat betekent dat je iets zonder inzet of motivatie doet. Ook de uitdrukking ‘er met de Franse slag afmaken’ komt voor, wat eigenlijk een uitbreiding is van het oorspronkelijke gezegde.
Ondanks dat deze uitdrukkingen soms wat negatief klinken, zijn het vaak luchtige manieren om kritiek te geven zonder al te confronterend te zijn. Dit maakt ze geliefd in het alledaagse taalgebruik.
