Een bekend maar vaak verkeerd begrepen spreekwoord
Het Nederlands kent talloze spreekwoorden en uitdrukkingen die vaak gebruikt worden in het dagelijkse taalgebruik. Sommige van deze spreekwoorden zijn zo ingeburgerd dat mensen ze routinematig uitspreken zonder precies te weten wat ze betekenen of waar ze vandaan komen. Een mooi voorbeeld hiervan is het spreekwoord ‘de kat uit de boom kijken’. Binnen ons hechte vriendengroepje van T Hecht zijn we dol op taal, en daarom duiken we in dit artikel in de betekenis, herkomst en toepassing van deze bekende uitdrukking.
Wat betekent ‘de kat uit de boom kijken’ precies?
Het spreekwoord ‘de kat uit de boom kijken’ betekent dat iemand afwachtend is en eerst wil zien hoe een situatie zich ontwikkelt voordat hij of zij actie onderneemt. Het heeft dus een duidelijke relatie met voorzichtigheid en het vermijden van impulsieve keuzes. Iemand die ‘de kat uit de boom kijkt’, neemt de tijd, observeert en beslist daarna pas wat te doen.
Voorbeeld uit het dagelijks leven
Stel je voor dat je een nieuwe baan begint. In plaats van gelijk je mening te geven tijdens vergaderingen of jezelf op de voorgrond te plaatsen, observeer je eerst de bedrijfscultuur en leer je je collega’s kennen. Pas na een paar weken neem je een actievere rol aan. Dit is een klassiek voorbeeld van ‘de kat uit de boom kijken’.
Waar komt deze uitdrukking vandaan?
De meeste Nederlandse spreekwoorden vinden hun oorsprong in de 16e en 17e eeuw, en ‘de kat uit de boom kijken’ is daarop geen uitzondering. De uitdrukking verwijst naar het gedrag van een kat die een onbekende situatie benadert: hij klimt in een boom en kijkt rustig naar wat er gebeurt voordat hij besluit om naar beneden te komen. Dit karakteriseert de voorzichtige en afwachtende aard van katten – en van de mensen die zo’n houding aannemen in het dagelijks leven.
Wanneer gebruik je deze uitdrukking?
Het spreekwoord wordt vaak gebruikt in sociale, werkgerelateerde of onbekende situaties, waar het logisch is om eerst even te kijken hoe de vork in de steel zit voordat je iets onderneemt. Denk aan een eerste afspraakje, een nieuwe sportgroep, of bij het beginnen van een samenwerking. Door ‘de kat uit de boom’ te kijken, bescherm je jezelf tegen overhaaste beslissingen en krijg je een beter overzicht van de situatie.
Een spreekwoord dat karakter kan onthullen
Wat je misschien niet beseft, is dat het gebruik van dit spreekwoord ook veel over iemands persoonlijkheid kan zeggen. Afwachtende mensen zijn vaak bedachtzaam, analyserend en observerend. Ze nemen minder risico, maar maken doorgaans ook minder fouten. Deze eigenschap wordt in veel situaties juist gezien als een slimme en bewuste keuze.
Waarom we dit bij T Hecht zo interessant vinden
Als vier hechte vrienden die wekelijks nieuwe, leuke en interessante artikelen publiceren, zijn we gefascineerd door dit soort culturele en taalkundige pareltjes. Ze bieden niet alleen boeiende inzichten in onze taal, maar vormen ook een middel om de wereld om ons heen een stukje beter te begrijpen. Of je nu een ‘kat-uit-de-boom-kijker’ bent of niet, we hopen dat je na het lezen van dit artikel iets nieuws hebt geleerd en het spreekwoord met nieuwe ogen bekijkt.
Tot volgende week!
Benieuwd naar meer van dit soort artikelen? Volg T Hecht en mis geen enkel verhelderend stukje taal, cultuur of maatschappelijke observatie. Tot volgende week bij een nieuwe blogpost van ons hechte viertal!
