Inleiding
Hechtingsproblemen bij kinderen zijn een complex en gevoelig onderwerp dat vaak pas na verloop van tijd zichtbaar wordt. Ouders, verzorgers en professionals vragen zich geregeld af: hoe lang duurt het voordat hechtingsproblemen zich manifesteren? In dit artikel proberen we antwoord te geven op deze vraag, gebaseerd op wat we weten uit de psychologie en praktijkervaringen.
Wat zijn hechtingsproblemen?
Hechtingsproblemen ontstaan wanneer een kind moeite heeft met het veilig binden aan een ouder of verzorger. Dit kan komen door een gebrek aan consistentie in zorg, afwezigheid van affectie of traumatische gebeurtenissen in de vroege kindertijd. Hierdoor raakt het vertrouwen van het kind in anderen beschadigd, wat zich op latere leeftijd kan uiten in gedragsproblemen, angst of moeite met relaties aangaan.
Wanneer worden hechtingsproblemen zichtbaar?
De eerste signalen van hechtingsproblemen kunnen al zichtbaar worden in het eerste levensjaar, vooral als een baby extreem onrustig, teruggetrokken of overmatig huilerig is. Echter, in veel gevallen worden deze problemen pas duidelijker naarmate het kind ouder wordt en meer sociale interacties aangaat, bijvoorbeeld op het kinderdagverblijf, peuterspeelzaal of basisschool.
Bij baby’s en peuters
Bij jonge kinderen onder de 3 jaar kunnen hechtingsproblemen zich uiten in weinig oogcontact, geen reactie op troostpogingen van ouders of een opvallend ‘op zichzelf gericht’ spelen. Deze signalen zijn echter subtiel en worden niet altijd meteen herkend.
Bij kleuters en schoolgaande kinderen
Vanaf een jaar of vier worden tekenen van hechtingsproblemen vaak duidelijker. Kinderen kunnen moeite hebben met autoriteit, extreem afhankelijk of juist afstandelijk gedrag vertonen, of moeite hebben met het aangaan van vriendschappen. Soms worden deze gedragingen aangezien voor ADHD of andere gedragsstoornissen, terwijl de kern eigenlijk in de hechting ligt.
Diagnose en ondersteuning
Het stellen van een formele diagnose gebeurt doorgaans pas als het kind naar school gaat en de problemen in gedrag of sociale omgangszaken aan het licht komen. Diagnostiek gebeurt meestal via een kinderpsycholoog of orthopedagoog, met gebruik van observaties, gesprekken en vragenlijsten. Vroege signalering en hulp kunnen veel leed voorkomen.
Afsluiting
De tijd waarop hechtingsproblemen zichtbaar worden, verschilt per kind en situatie. Hoewel eerste signalen soms al in de babytijd zichtbaar zijn, worden de problemen vaak pas duidelijk in de kleuter- of basisschoolleeftijd. Vroegtijdig signaleren en passende hulp zijn van groot belang. Bij twijfel is het altijd verstandig om professionele hulp in te schakelen.
